Bij dit prachtige weer zitten veel bierliefhebbers aan het witbier. Lekker opn een terrasje! En dan zie je weer al dat citroen in het witbier. Bierliefhebbers weten dat het er niet in hoort. Deze maand een artikel in AdFundum over de geschiedenis en het ontstaan van witbier en de reden waarom er dus GEEN citroen in witbier hoort!
Witbier
Witbier is ongefilterd en daardoor niet helder bier met een alcoholpercentage van gemiddeld tussen de vier en zes procent. In tegenstelling tot pils is het bier van hoge gisting. De ingrediënten zijn behalve gerstemout ook tarwemout en zelfs af en toe haver. De verdeling tussen tarwe en gemoute gerst is ongeveer 50/50. De kracht van het witbier is een wrang, pittig en zurige smaak tegelijk waardoor het bier dorstlessend is. En de naam witbier? Misschien dacht u altijd dat het vernoemd was naar de kleur van het bier? Het woord ‘wit’ verwijst naar de langhalmige gewassen die men gebruikt bij het brouwen van het bier.
Het ontstaan van witbier
De geschiedenis van witbier gaat heel ver terug. Al in de middeleeuwen werd witbier gebrouwen en gebruikt als dorstlesser voor mensen die in de zomerperiode op het land werkten. In eerste instantie werd het dan ook alleen voor de zomermaanden gebrouwen. In Nederland waren de Nijmeegse mol en het Bredaas wit twee bekende witbieren. In België is in 1445, in een heel klein dorpje in de provincie Vlaams-Brabant, het Hoegaarden witbier voor het eerst gebrouwen. Daarnaast was er een tweede Belgisch witbier dat kwam uit Leuven. Op een gegeven moment brak in zowel Nederland als België een periode aan dat het witbier van de markt verdween. In België werd tussen 1955 en 1966 geen witbier gebrouwen. Vanaf 1966 gingen de deuren weer open toen Pierre Celis in de plaats Hoegaarden een nieuwe brouwerij opende namelijk Brouwerij De Kluis. In Nederland keerde witbier pas in 1980 terug in de Nederlandse brouwerijen.
Soorten witbier
De bierstijl witbier brouwt men niet altijd met dezelfde basisingrediënten. Er bestaan vandaag de dag drie soorten witbier waarbij ze eigenlijk ook als drie afzonderlijke bierstijlen gezien kunnen worden. De Nederlandse en Belgische witbieren stammen daarbij af van de Duitse tarwebieren. Men spreekt over het Belgische witbier zoals bijvoorbeeld Hoegaarden nu wordt gebrouwen. Een witbier uit Berlijn: De Berliner Weiße en uiteraard het bekende Zuid-Duitse Weizenbier of Weißbier. Dit laatste bier is ook weer onder te verdelen in de varianten Hefe Weizen, Kristallweizen en Dunkelweizen. De Hefe Weizen is blond en ongefilterd, de Kristallweizen is blond en gefilterd en de Dunkelweizen is een bruine variant.
Wat zijn nu de verschillen tussen de bierstijlen? De Duitse Weizenbieren worden volgens het Reinheitsgebot gebrouwen. Hierdoor krijgen de Duitse tarwebieren hun fruitige smaak puur vanwege de gebruikte gist. In het Belgisch witbier en ook de meeste Nederlandse witbieren maken de brouwers gebruik van kruiden, met name koriander en schillen van citrusvruchten. Hierdoor krijgt het bier de frisse citrusachtige smaak waardoor het de ideale dorstlesser is bij warmer weer.
Rosébier is witbier
Een variant op het witbier is rosébier. Al ver voor de doorbraak van rosébier in Nederland mengden brouwers witbier met frambozen. Sinds 2006 begonnen bierbrouwers met het mengen van witbier en grapefruit en brak dit mengsel door als rosébier. Dit had zeker wat te maken met het zeer succesvolle en gelijknamige roséwijn. Het rosébier zorgde voor een brug naar de roséwijndrinkers waardoor een nieuwe markt ontstond en bierbrouwers wijndrinkers wisten te interesseren voor bier. Een gouden zet. Overigens is de kleur de enige overeenkomst met roséwijn. Naast grapefruit mengen brouwers witbier onder andere ook met frambozen, krieken, veenbes en limoen.
Wel of geen citroenschijfje
De bierkenner weet dat een schijfje citroen absoluut niet thuishoort in witbier, gebrouwen volgens de ‘Belgische en Nederlandse stijl’. Hoe we daar dan bij zijn gekomen? In Duitsland brouwen ze de weizenbieren zoals hierboven beschreven volgens het Reinheitsgebot en dus alleen met water, tarwe, gerst, hop en gist en geen enkel ander smaakgevend ingrediënt. In de meeste Nederlandse en Belgische witbieren zijn citrusvruchten gebruikt zoals sinaasappelschillen. Waar komt het extra schijfje citroen in deze witbier stijlen dan vandaan? Het schijnt, echter dit is nooit door Hoegaarden bevestigd, dat in de tijd dat Hoegaarden zo populair was het bier te weinig tijd had om te rijpen. Met het schijfje citroen kon men de zure smaak dan toevoegen. Uiteraard is dit nu niet meer aan de orde. De witbieren hebben een constante fris-zure smaak. Het ‘extra’ schijfje citroen zorgt er bij een vuile citroenschil in combinatie met het cocktailstampertje alleen maar voor dat schuimkraag direct verdwijnt. Erg zonde dus!
Alleen hoe doorbreekt men een trend die nu al zo gewoon is geworden? Mensen in het café of op het terras missen het schijfje citroen als het er niet bij zit. En vervolgens heeft de horecagelegenheid ook nog de kans om dan met een slechte service beoordeeld te worden! Naast de gewoonte staat het ook nog heel erg zomers en vrolijk. Dus blijft het citroenschijfje gewoon op het witbierglas tevoorschijn komen! Zelfs bij een echt biercafé. Een tip aan de slijter is om de witbierliefhebbers te informeren over dit fenomeen. Verder kunnen horecagelegenheden ervoor kiezen het te vragen aan de klant. Dan schoppen ze de bierkenners hiermee ook niet voor de schenen.
Witbier is voor de slijter een verkoopkans
Een goed idee voor de slijter!! De huidige economie zorgt ervoor dat meer mensen meer thuis drinken en minder naar het terras of café gaan. Een mooie kans om als slijter in te spelen op het mooie weer en het thuis drinken en iets meer te doen met de verkoop van witbier. Inmiddels is Nederland vele witbieren rijk. Er is meer dan alleen Wieckse Witte of Hoegaarden dat vaak in de horeca wordt geschonken. Neem de bierdrinker mee in de wereld van de witbieren en koop eens wat extra in. Om de pret te verhogen is het wellicht leuk om hier ook de originele glazen bij te kopen. Maak daarbij een mooie combinatie van weizenbieren en witbieren. Presenteer ze vervolgens samen met de rosébieren in een vrolijke ‘zomer’-stijl in de winkel. Daar kan dan toch niemand meer omheen? De bieren en glazen zijn goed in te kopen bij Bier&Co in Amsterdam en diverse groothandels.
Bron en geschreven door Fiona de Lange voor AdFundum
Lees ook:Bierkenners en bierbrouwers: ‘geen citroen in bier’
Lees ook:Bieractie top drie week 29
Lees ook:Vernietigende witbiertest in De Telegraaf
Lees ook:Celis White: de betere Hoegaarden
Lees ook:Het beste witbier van de wereld komt uit Haarlem
Interessant! Nooit geweten dat dat niet in witbier hoort! Ik zit elke zomer ook als een dolle te stampen in het glas.Ik moet zeggen dat ik het niet vies vind, ik houd wel van citroen. Zeker een goeie tip om de klant te vragen, wel of geen citroen. Net zoals wel of geen ijs in je whisky. Want of het nu hoort of niet, het gaat er uiteindelijk toch om wat je zelf lekker vind. Toch zal ik in de toekomst een witbier zonder vieze schil proberen en ipv. een witbier gebrouwen/gemengd met limoen bestellen. Indien aanwezig. Nog goeie tips over brouwers die lekker limoen/citroen bier maken?
Euhm, ben het hier niet helemaal mee eens….
Ik houd persoonlijk niet van maltbier, rosébier, Corona met een limoentje in de flessehals (maar ook zonder limoentje), oud bruin (bier voor zwangere vrouwen….) en hele zoete bieren. Dit wil niet zeggen dat er bierliefhebbers zijn die hier wel van houden. Zo kan ik mij heel goed voorstellen dat er zeker en vast ook bierliefhebbers zijn die op z’n tijd een citroentje in hun witbier lusten (ik niet overigens).
Ik vind dan ook dat we iedere bierliefhebber in z’n waarde moeten laten en hem of haar zelf de keuze moeten laten maken hoe het bier en welk bier gedronken wordt.
Wie zijn wij immers om te bepalen wat iemand anders lekker vindt. Toch?!
Uiteraard, echter het beeld dat er een citroen in hoort is onjuist. En nog vervelender als ze het er al in stoppen / niet vragen. Dus dan wordt er voor ons bepaald dat ‘t erin hoort.
Precies! Helemaal mee eens! Door het van te voren te vragen is de ultieme methode om elke bierliefhebber in zijn waarde te laten. Maar hoe pak je dit aan en overtuig je de horecagelegenheden?
Mee eens, het zou best gevraagd mogen worden. Ik geef bij de bestelling meestal al aan dat ik er geen citroen in wil hebben….
net terug van het terras en een wit biertje (korenwolf) besteld. Er inderdaad zelf meteen bijgezegd: zonder schillen! Mijn tafelgenoot wilde met. Inderdaad, probleem opgelost! Een bewuste drinker (en eter)neemt zelf initatief. Was lekker trouwens, zo zonder schillen. Ik ben vanaf vandaag na dit artikel ook ineens een meer bewustere bierdrinker. THNX!
Vragen staat altijd vrij, maar je vraagt aan een Topkok ook niet om een flesje Maggi… Als er standaard een schijfje citroen ( ongevraagd dus) bij gedaan wordt; ik vind het not-done!!!
Zijn we het hier in ieder geval grotendeels met elkaar eens. En leuk Hilda dat je er zo enthousiast van wordt. Is precies wat we gezamenlijk met reacties van bierliefhebbers proberen te bereiken. Het delen van meningen, ervaringen en bovenal bierkennis! Ook vandaag veel plezier in de zon op het terras met een heerlijk witbier.
Mag het vandaag ook een meibok zijn?
Zo – er is hier een hele hoop goed werk verricht!
Dank Fiona!
Voor de orde, ‘men’ vond in Germanie dat ik Kristallweizen wel citroen hoorde. In Berliner Weisse daarentegen weer zoiets als Grenadine.
Hallo Alexander – met alle resepct, maar dat ‘men in Duitsland vond dat er in Kristallweissbier wel citroen hoorde’ is bij mijn beste weten een broodje aap!
Natuurlijk wordt de smaak anders na het filteren van de gist, maar je raakt daarbij alles behalve zurigheid in de smaak kwijt!
Het filteren doet men overigens pas sinds rond 1870, om de heldere pilsener types te imiteren (voor de uitvinding van Pilsner Urquell waren alle bieren donker en troebel!).
Net als in veel andere bierlanden had men de gewoonte smaakmakers soms als smaak maskeerder in te zetten – en het gebruik van citroen, in allerhande bierlanden, is vooral om bedorven bier alsnog te verkopen Dit gebeurde ook in Duitsland…
Maar dat ‘men vond dat het erin hoorde’ – ik geloof er helemaal niets van!
A propos: blijf genieten!
Is het heel vreemd dat ik nog nooit een schijfje in mijn witbier heb gevonden op het terras? Toevallig dat een terrasgenoot vorig jaar in Brugge vroeg om een schijfje bij haar pils (Jupiler), wat ik ook al apart vond.. maar goed, haar smaak.
Je komt óf in goede cafés of hebt steeds mazzel gehad
Gelukkig sterft dit schandelijke gebruik langzaam uit…
En ja, citroen in Jupiler – je moet er maar van houden, denk ik!
Leuk verhaal, maar ik mis toch de essentie in dit verhaal met betrekking tot de verschillende varianten witbier. Dus even een paar korte opmerkingen.
Voor de Belgische (en de Nederlandse) witbieren wordt gebruik gemaakt van ONGEMOUTE tarwe (zo’n 40 massa-%). Daarnaast wordt er ook gebruik gemaakt van koriander en sinaasappelschil. Dit geeft het bier zijn karateristiek geur en smaak van citrus en koriander.
De Duitse Weiss-bieren worden volgens het reinheitsgebot gebrouwen. Dus dit betekent het gebruik van mout. De mout kan gemaakt worden van zowel tarwe als van gerst (en van ook wel van andere granen). Voor de Duitse weizen wordt gebruikt gemaakt van wel 70 massa-% GEMOUTE tarwe (het minimum is 50%). Dit geeft het bier een vaak weeig karakter in geur en smaak. Voorts produceren de speciale gisten diverse geur en smaakstoffen, die kunnen neigen naar banaan, nootmuskaat, kruidnagel enzovoort. De Duitse weizen gist na op fles (hefe-weizen) en heeft veel meer koolzuur in het bier (wel1,5 to 2 x meer) dan de Belgische witbieren. De gefilterde versies heten Kristalweizen.
Voor de Berliner Weisse wordt vaak wat minder gemout tarwe gebruikt. Ook de storting is minder, zodat dit bier een alcoholgehalte heeft van rond de 3%, terwijl de voornoemde bieren een alcholgehalte hebben van rond de 5%. De Berliner Weisse ondergaat ook een melkzure vergisting, waardoor dit bier een droog zurig karakter krijgt. Vaak wordt dit bier geserveerd met grenadine.
Voorts zijn er diverse andere soorten weizen, zoals Dunkel (toevoegen van donkere gerstemouten) en Weizendoppel(bock) met zo’n 7% alcohol.
En voor de rest valt er nog veel meer over te vertellen.
En ik betwijfel of de Belgische witbieren afstammen van de Duitse tarwebieren.
Bedankt voor deze toelichting. Je moet altijd wat overlaten zodat iemand nog iets kan toevoegen
. Zoals je zelf aangeeft is er veel meer over te vertellen…. In verband met de lengte van de artikelen moet je keuzes maken. En dan is het leuk als mensen dit weer toevoegen. Dus super.