Een verborgen juweel: de Abdij van Val-Dieu

De bieren van Val-Dieu staan altijd al op mijn favorietenlijst. De plaats waar ik het bier voor het eerst dronk kan ik mij niet exact meer herinneren, maar wel het gevoel. Het was overweldigend. Een prachtige balans en een zachte smaak is kenmerkend voor deze abdijbieren. Redenen om een bezoek te brengen aan de Abdij en brouwerij en met eigen ogen te bekijken waar en hoe dit bier gebrouwen wordt. Voorbij Maastricht net in het Franstalige deel van België kom je in het land van Aubel. Direct word je omringd door prachtige natuur en een gevoel van rust. In een zeer openhartig gesprek met Michaël Pelsser een van de twee eigenaren van Val-Dieu kom ik veel te weten over het ontstaan van de abdij. Ook word ik letterlijk overmeesterd door emotie en moet ik mij inhouden om niet zichtbaar als een kind in een snoepjeswinkel rond te lopen. En nee, er is niets betaald. Dit is bieremotie! Bekijk overigens ook het verhaal van Val-Dieu in Bier!

Al in 1216 ontstond de Abdij van Val-Dieu die door de monniken van de Cisterciënzerorde werd opgebouwd. Zij waren op zoek naar een vallei met water en ruimte voor landbouw- en brouwactiviteiten. De brouwerij en Abdij waren geboren! Zoals bij veel religieuze gebouwen werden ze in de geschiedenis vaak vernield, zo ook de Abdij van Val-Dieu. Hierdoor zou het mogelijk lastig zijn geweest om groter te worden en de activiteiten uit te breiden.

 

Sinds 1997 wordt er pas weer echt actief gebrouwen. Wel met de ‘oude’ recepten, echter niet meer door een monnik. Wel wonen en verblijven er nog steeds circa 30 christelijke mensen van de communauteit, die onder controle van de monniken, in de abdij om deze te onderhouden. Naast de afgedragen royalty’s heeft een monnik een plaats in de Raad van Bestuur van de brouwerij en wordt er niets besloten waar zij niet achter staan. Alles moet in de communauteit gevraagd en overlegd worden. De wijze waarop de Abdij functioneert is in de Cisterciënzerorde uniek. En dat is wellicht ook direct het gevoel dat je overmeestert bij binnenkomst in Val-Dieu. Dit is bijzonder!

De Abdij
Pas sinds twee jaar is de Abdij open voor publiek en worden er rondleidingen verzorgd. Jaarlijks komen zo’n 10.000 tot 12.000 mensen bij de brouwerij op bezoek en ongeveer 200.000 bezoekers op de Abdij. Eén keer per dag op de zaterdag van mei tot september wordt een rondleiding gehouden en het hele jaar door per groep op afspraak. Het is heel bijzonder om hier in alle rust en stilte rond te lopen. Van de kerk, de kamer waar vergaderd wordt en beslissingen worden genomen tot de tuinen, het is allemaal te zien. De ringen die op verschillende foto’s zichtbaar zijn, zijn kenmerkend voor de abdij. Hierdoor weet iedereen dat het om Val-Dieu gaat. Verder geeft de schelp aan dat de Abdij een plaats is die op de Pelgrimroute ligt naar Santiago de Compostella. Uiteraard is er ongelooflijk veel over de Abdij te vertellen, een bezoek doet hier veel recht aan!

Lokale markt
In de complete brouwerij van Val-Dieu werken slechts vijf mensen. Jaarlijks brouwen ze zo’n 6.000 hectoliter waarbij in de lokale en regionale markt geen café of horecazaak te vinden is waar geen Val-Dieu wordt geschonken. “Net als andere Belgische brouwerijen merken wij dat onze export momenteel steeds groter wordt. Zeker in de V.S. die geschiedenis en authenticiteit belangrijk vinden.

Aangezien er bij ons nog echt in de vroegere boerderij binnen de Abdij wordt gebrouwen, kunnen we de Amerikanen veel laten zien. Naast de V.S. wordt 30% van het bier geëxporteerd naar onder andere Italië, Spanje, Nederland, Zwitserland en Frankrijk. Voorafgaand aan de export hebben wij met elkaar vastgesteld dat in en rondom de Abdij en in de regio overal Val-Dieu verkrijgbaar moest zijn. Het is vreemd als iemand onze brouwerij komt bezoeken en in de buurt geen Val-Dieu kan drinken”, aldus Pelsser.

Jong team
Iedereen die mijn blog leest weet onderhand dat ik een aversie heb tegen al die brouwers met een focus op mannen. Naast het feit dat mijn hart op voorhand al sneller ging kloppen toen ik aan Val-Dieu een bezoek ging brengen was het achteraf zo niet erger. Het bier wordt namelijk al jaren gebrouwen door een vrouw, Virginie Harze. Ze is 31 jaar, woont op de brouwerij en is al nagenoeg vanaf het begin van de herstart van de brouwactiviteiten verantwoordelijk voor het bier. Daarbij komt dat de rest van het team ook jong is wat het bijzonder maakt dat zij de sfeer van de abdij zo goed weten te behouden. Toevallig is het echter niet. Michaël werkt al sinds zijn 16^e op de brouwerij, eerst als student, later als vertegenwoordiger en nu als mede-eigenaar. Alain Pinckaers is de andere eigenaar, overigens oom van Michaël Pelsser, en met een leeftijd van begin 40 de oudste van het team. Ook hij is al vanaf de herstart bij de brouwerij betrokken.

De brouwactiviteiten
Vaak zeggen mensen dat als je het over Val-Dieu hebt dat het bier elders wordt gebrouwen. Zoals ook met alle 22 andere Abdij bieren onder licentie gebeurt. Ik kan iedereen verzekeren dat Val-Dieu gewoon binnen de abdij in een van de kleine authentieke gebouwen wordt gebrouwen. De oppervlakte is enorm klein, waardoor de waardering voor wat ze daar doen alleen maar groter wordt. Verbouwen is wel mogelijk echter alles dient zoals eerder geschreven overlegd te worden binnen de communauteit. Een aanpassing binnen de Abdij kan zo jaren duren.

Dit jaar zal er tot tevredenheid van Michaël Pelsser heel wat gaan veranderen. Er komen tanks bij en de brouwerij wordt uitgebreid. “We brouwen nu soms 18 uur achter elkaar omdat we maar drie lageringtanks hebben van ieder 10.000 liter. Dan kunnen we drie brouwsels kwijt in één tank. Met onze brouwketel kunnen we van de Val-Dieu Blond 3.700 liter (met twee brouwsels per 10.000 hl. tank), de Brune 2.800 liter, de tripel 2.600 liter en de Grand Cru 2.000 liter per keer brouwen. Voor de toekomst werkt dit uiteraard niet meer dus uitbreiden is noodzakelijk.”

De brouwerij zal overigens altijd authenticiteit en kwaliteit uitstralen en geen massaproduct worden. “Dit jaar gaat veel aandacht en energie uit naar de verbouwingen en wordt ook in het netwerk een kwaliteitsslag gemaakt. Niet iedereen die wil zal Val-Dieu kunnen verkopen. We maken hier keuzes in en leggen de focus in 2011 vooral ook op de interne organisatie”, aldus Michaël.

De bieren
Val-Dieu brouwt zoals hierboven te lezen was een blond, bruin, tripel en Grand Cru. Het zijn officiële echte abdijbieren van hoge gisting, niet gepasteuriseerd, zonder aromaten en gebrouwen volgens de oude infusie-methode. Ze maken onder andere gebruik van de Saas-hop. Alle bieren zijn te proeven onder het genot van een van de gerechten in het restaurant op de Abdij. Een mooie afsluiting van een bezoek en om in alle rust de sfeer te proeven. In de regio zijn veel streekproducten te vinden. Zo werkt Val-Dieu samen met een kaasmakerij en heeft het haar ‘eigen’ kaas.

De Val-Dieu Blond heeft een alcoholpercentage van 6%, een aangenaam bitter en fris karakter. De bruine variant zit hoger in alcohol, op 8% en heeft een lichte mokka/koffiesmaak. Toch blijft het bier zacht. De tripel, naast de Grand Cru, echt favoriet bij mij heeft in eerste instantie een zoete aanzet en een licht bittere afdronk. Met 9% alcohol een krachtig maar toch subtiel bier dat heel mooi in balans is. De Grand Cru is bijzonder en ook al eerder op mijn blog beschreven . Het bier is in 0,75liter te verkrijgen echter vanwege het moeilijke brouwproces vaak schaars, zeker in Nederland. Ik rij hier dan ook graag voor om.

Bierliefde
Een bezoek aan deze Abdij en brouwerij heeft bij mij serieus iets losgemaakt. Bier is uiteraard al heel lang mijn passie. Ik krijg bij diverse bieren en brouwerijen in Nederland, België en daarbuiten een warm gevoel van binnen. Dan weet je dat het in je hart zit en je ziet deze passie ook terug bij de brouwer. Na mijn bezoek aan Val-Dieu ging ik voorzichtig en toch wel bezorgd bij diverse mensen navraag doen wat er met mij aan de hand kon zijn. Kriebels in mijn buik en ’t idee hebben dat ik verliefd was geworden op de Abdij en brouwerij van Val-Dieu en alles hier omheen. Zoveel emotie bij het zien van een ‘schap’ van Val-Dieu bier dat je met kippenvel bijna geen stap meer kan verzetten.

Enfin, het is natuurlijk heel wat om dit met zoveel mensen te delen. En dat doe ik alleen omdat ik inmiddels vanuit meerdere mensen de geruststellende reacties heb ontvangen dat dit een bekend gevoel is. Dit is namelijk de échte bierliefde!

 

In het komende nummer van Bier! een uitgebreide kennismaking met Val-Dieu. Bekijk hier de film.
Voor meer informatie kijk op: www.val-dieu.com

Lees ook:Val-Dieu
Lees ook:Biertempel waar zelfs niet bierdrinkers de smaak te pakken krijgen
Lees ook:Oeff dat valt tegen, helaas zit ook mijn favoriet er wel eens naast
Lees ook:Abdij van Maredsous in een nieuw jasje
Lees ook:Brouwerij Val-Dieu breidt uit